*حجت الإسلام محمّد عشایری منفرد/ استاد حوزه و دانشگاه

مدتی است که دامنه‌ مخالفت با قانون حجاب الزامی دامن برخی دانش‌آموختگان علوم اسلامی (حوزوی یا دانشگاهی) را نیز فراگرفته است. از محضر این بزرگواران پرسش‌هایی وجود دارد که پیش از طرح آن‌ها باید به دو چیز اقرار کنم: اولاً در سال‌های اخیر نحوه برخورد برخی از مأموران با پدیده‌ کم‌‌پوششی، برخورد مقبولی نبوده و ثانیاً در همین سال‌های گذشته ما نباید به اعتراضات مخفیانه و تذکرات بی‌سروصدا اکتفا می‌کردیم بلکه باید در برابر این نوع برخوردهای نامقبول، آشکارتر اعتراض می‌کردیم.

افزون بر این اقرار، طرح این نکته نیز لازم است که نگارنده اگرچه با «قانون موجود حجاب» موافق است اما با «وضع موجود قانون» موافق نیست؛ چون در وضع موجود، مشکلات مهمی وجود دارد: از جمله نخست آن‌که به نظر می‌رسد در سیاست‌گذاری فرهنگی و اجتماعی نظام، به وجود قانون (که کارکرد آن کنترل بیرونی شهروندان است) اکتفا شده و از عنصر اقناع (که کارکرد آن تربیت درونی شهروندان است) غفلت شده است، و دیگر آن‌که برای برخورد با متخلفان، راهبرد سازنده‌ای اتخاذ نشده است.

اینک صاحب این قلم از کسانی که با قانون حجاب موافق نیستند می‌پرسد:
الف) غالباً ادعا می‌شود قانون موجود، نه تنها وضع حجاب را در جامعه ارتقا نداده بلکه علاقه به حجاب را در بین نسل جدید کاهش نیز داده است. پرسش این قلم آن است که ادعای “کاهش علاقه به حجاب” (اگر در پیمایش‌های معتبر جامعه‌شناختی اثبات شود)، ناشی از «قانون موجود» است یا ناشی از «وضع موجود قانون» است؟ به تعبیر دیگر، آن‌چه موجب این کاهش ادعایی شده، غفلت سیاست‌گذاران نظام از عنصر اقناع و عناصر تربیتی و رفتارهای ناموجه برخی مأموران پلیس امنیت اخلاقی است یا اصل وجود قانون؟ به قول معروف وقتی دهانمان را شیر داغ سوزانده، چرا باید دوغ را فوت بکنیم؟

ب) درباره این‌که ادعا می‌شود قانون موجود “علاقه به حجاب” را کاهش داده است، این پرسش نیز وجود دارد که علاقه به حجاب پدیده‌ای است که به‌وسیله تبلیغات اقناعی، ترویج منطقی، نحوه برخورد مأموران و… ممکن است کاهش یا افزایش بیابد اما آیا واقعاً معتقدید که صِرف قانونی‌بودن (حتی اگر اشکالات آن برطرف شود)، می‌تواند علاقه به حجاب را کم یا زیاد بکند؟

ج) مشکلاتی که در قانون حجاب وجود دارد در قانون «ممنوعیت سد معبر ولو از طریق دستفروشی» نیز وجود دارد. در آن‌جا نیز از سویی مسؤولان به جای رفع بیکاری (که مهم‌ترین علت گرایش مردم به دست‌فروشی است)، سعی می‌کنند سد معبر را از طریق برخورد قانونی کاهش بدهند و از سوی دیگر ظاهراً در آن‌جا نیز مأمورانمان نه آموزش کافی دیده‌اند و نه پروتکل‌های استانداردی در اختیار دارند. حال مخالفان قانون حجاب در مواجهه با قانون «ممنوعیت سد معبر» نیز باید مشخص بکنند که با «قانون موجود» مخالف هستند یا با «وضع موجود قانون»؟

د) می‌دانید خودآرایی و خودنمایی (تبرج) از بی‌حجابی بسیار مهم‌تر است (هم از نظر هنجارشکنی عرفی و هم از نظر مفسده‌برانگیزی)؛ حال اگر قانون حجاب لغو شد و پس از آن، عده‌ای از شهروندان به‌تدریج خواستند با برهنگی بیشتر (در حدی که عرف هم تحملش را نداشته باشد) یا با لباس کافی اما با تبرج شدید در جامعه ظاهر شوند، در آن صورت نظر شما این است که دست بر روی دست نهاده شود یا آن‌که با همین مأموران آموزش‌ندیده و بدون پروتکل با آن‌ها برخورد شود؟

منبع: سایت دانشوران حوزه